RỆP SÁP HẠI SẦU RIÊNG – NGUYÊN NHÂN, TÁC HẠI VÀ CÁCH PHÒNG TRỪ HIỆU QUẢ
Sầu riêng là cây trồng mang giá trị kinh tế cao, tuy nhiên lại rất dễ bị tấn công bởi rệp sáp hại sầu riêng. Đây là loài côn trùng có khả năng hút nhựa, làm suy yếu cây, giảm năng suất và gây tổn thất nặng nề cho bà con nông dân nếu không kiểm soát kịp thời.
Trong bài viết này, Hoá Nông India sẽ chia sẻ chi tiết về đặc điểm, vòng đời, tác hại và biện pháp phòng trừ rệp sáp hiệu quả để giúp bà con bảo vệ vườn sầu riêng của mình.
ĐẶC ĐIỂM NHẬN BIẾT RỆP SÁP HẠI SẦU RIÊNG
-
Hình thái: Rệp sáp có kích thước nhỏ (khoảng 3mm), cơ thể màu hồng nhạt hoặc vàng, bên ngoài phủ lớp bột trắng. Mép thân có nhiều sợi tơ mảnh.
-
Con cái: Không có cánh, lột xác 3 lần rồi đẻ trứng. Mỗi con cái có thể sinh sản tới 600 – 800 trứng.
-
Con đực: Nhỏ hơn, có cánh, lột xác 4 lần rồi trưởng thành.
-
Rệp non: Màu sáng hơn, bề mặt cơ thể trơn nhẵn, chưa hình thành lớp bột trắng như rệp trưởng thành.
Điểm dễ nhận biết nhất là rệp sáp thường tập trung thành cụm trên cuống bông, cuống trái hoặc khe gai của quả sầu riêng.
VÒNG ĐỜI VÀ TẬP TÍNH GÂY HẠI
-
Vòng đời rệp kéo dài từ 45 – 60 ngày, sinh sản mạnh khi thời tiết khô hạn.
-
Mỗi con cái có khả năng đẻ 200 – 250 trứng/lần, mật số rệp tăng nhanh trong thời gian ngắn.
-
Rệp thường bám chặt vào cuống hoa, trái non, rãnh gai để hút nhựa cây.
-
Khi mật độ cao, cây bị suy kiệt nhanh chóng, dễ vàng lá, rụng trái và chết cây.
Đặc biệt, rệp sáp có mối liên hệ chặt chẽ với kiến đen (giúp rệp di chuyển) và nấm bồ hóng (phát triển nhờ dịch ngọt rệp tiết ra). Bộ ba “rệp – kiến – nấm” chính là hiểm hoạ hàng đầu trên vườn sầu riêng.
DẤU HIỆU CÂY SẦU RIÊNG BỊ RỆP SÁP TẤN CÔNG
-
Trên bông: Cuống teo tóp, hoa dễ rụng, giảm khả năng thụ phấn.
-
Trên trái non: Xuất hiện tình trạng gai to – gai nhỏ không đều, quả méo mó và dễ rụng.
-
Trên trái lớn: Bị nấm bồ hóng phủ muội đen, vỏ trái biến dạng, chất lượng thương phẩm giảm mạnh.
-
Trên rễ: Rệp chích hút gây phồng rễ, đứt mạch dẫn, tạo điều kiện cho nấm bệnh tấn công, dẫn đến thối rễ, xì mủ và chết cây.
Nếu không kiểm soát kịp thời, thiệt hại về năng suất và giá trị kinh tế là rất lớn.
THỜI ĐIỂM RỆP SÁP HẠI SẦU RIÊNG THƯỜNG XUẤT HIỆN
-
Rệp có thể xuất hiện quanh năm nhưng bộc phát mạnh ở giai đoạn: ra hoa, xổ nhụy, đậu trái non.
-
Thường thấy nhiều ở vườn trồng xen tiêu, cà phê, bơ, ổi…
-
Vườn có nhiều kiến hoặc có dấu hiệu nấm bồ hóng.
-
Thời điểm khô hạn, thiếu nước là điều kiện rệp bùng phát mạnh mẽ.
BIỆN PHÁP PHÒNG VÀ TRỊ RỆP SÁP HẠI SẦU RIÊNG
1. Biện pháp sinh học & thủ công
-
Sử dụng nấm, vi sinh để kiểm soát mật số rệp.
-
Thả thiên địch như nhện, bọ rùa, ong ký sinh để tiêu diệt rệp.
-
Với diện tích nhỏ, bà con có thể bắt thủ công hoặc dùng chổi quét rệp.
2. Quản lý kiến đen
-
Rệp di chuyển nhờ kiến, vì vậy cần diệt kiến song song với diệt rệp.
-
Có thể dùng thuốc tưới gốc chứa hoạt chất Fipronil, Thiamethoxam, Carbofuran… để hạn chế kiến.
3. Biện pháp hoá học
-
Khi mật độ cao, có thể dùng các hoạt chất: Imidacloprid, Acetamiprid, Thiamethoxam kết hợp dầu khoáng hoặc chất bám dính để tăng hiệu quả.
-
Phun liên tục 2 – 3 lần, cách nhau 3 – 5 ngày để tiêu diệt rệp ở nhiều lứa tuổi.
4. Biện pháp phòng ngừa
-
Trồng vườn với mật độ hợp lý, tỉa cành để vườn thông thoáng.
-
Duy trì độ ẩm đất trong mùa khô, bón phân hữu cơ cân đối.
-
Hạn chế trồng xen cây dễ thu hút rệp.
-
Chủ động phun ngừa định kỳ (15 – 20 ngày/lần), đặc biệt trong giai đoạn ra hoa và nuôi trái non.
LƯU Ý KHI PHÒNG TRỪ RỆP SÁP HẠI SẦU RIÊNG
-
Chỉ phun thuốc khi đất đủ ẩm để thuốc phát huy hiệu quả.
-
Không nên lạm dụng thuốc hóa học, ưu tiên kết hợp sinh học để bảo vệ hệ sinh thái.
-
Luôn phun theo nguyên tắc “3 lần – cách nhau 3–5 ngày” để cắt đứt vòng đời rệp.
KẾT LUẬN
Rệp sáp hại sầu riêng là một trong những nguyên nhân chính khiến năng suất và giá trị trái giảm mạnh. Bà con cần phát hiện sớm, áp dụng biện pháp tổng hợp từ canh tác, sinh học, đến hóa học để bảo vệ vườn sầu riêng.
Với các giải pháp đồng bộ, Hoá Nông India tin rằng bà con sẽ kiểm soát được rệp sáp hiệu quả, yên tâm sản xuất và thu hoạch mùa vụ bội thu.
